LANDELIJKE RUST, POLITIEKE HOOGSPANNING

Door Tim Devriese © BRUZZ

Illustraties: Jurgen Walschot

Het is heerlijk toeven in de groene, rijke gemeente Sint-Pieters-Woluwe. De residentiële wijken in het oosten van het gewest liggen er netjes en rustig bij. Het politieke leven verloopt er minder rimpelloos. De politieke strijd tussen CDH en MR belooft bits te worden.

De inwoners van de gemeente, die in de groene oostelijke rand van het gewest ligt, zijn de rijkste van Brussel en kunnen genieten van uitgestrekte parken, een indrukwekkende sportinfrastructuur en een opvallend rijk cultureel leven.

Ze zijn meertalig en hoogopgeleid. Meer dan een derde van de gemeentebevolking is bovendien geboren buiten België, vooral uit de buurlanden. Maar er wonen ook veel Amerikanen en er is een grote Japanse gemeenschap. De gemeente staat niet te boek als de meest swingende gemeente van het gewest, ze wordt smalend ook wel Woluwe-Saint-Fonctionnaire genoemd, een verwijzing naar de vele Europese ambtenaren die er wonen.

De chique gemeente heeft het imago een Franstalige gemeente te zijn, de lingua franca op straat en in het gemeentehuis is dan ook Frans, maar er is wel degelijk een actieve Nederlandstalige gemeenschap. Die organiseert zich in verenigingen, ontmoet elkaar in het populaire gemeenschapscentrum Kontakt of in de nagelnieuwe Nederlandstalige bibliotheek.

“Sint-Pieters-Woluwe is een echte Brusselse gemeente met een echt tweetalige bevolking, van jong tot oud,” zegt Ciska Vandendriessche, cultuurbeleidscoördinator van de gemeente. “Het is ook een oude gemeente. We krijgen de jongeren moeilijk naar onze cultuurcentra.” Ook de Eurocraten en expats blijken moeilijk warm te maken voor het gemeentelijke cultuuraanbod. “Ja, zij trekken waarschijnlijk vaker naar het centrum. Voor hen is de gemeente eerder metro, boulot, dodo,” zegt Vandendriessche.

Ook de politieke klasse heeft begrepen dat ze de grote groep buitenlanders in de gemeente niet langer kan negeren. Zowel vanuit oppositie als meerderheid klinkt een gepassioneerde oproep om de expats actief te betrekken bij het politieke en culturele leven van de gemeente. Dat willen ze niet alleen doen door buurtfeesten en meertalige gemeentemagazines, maar ook door hun politieke lijsten open te zetten voor anderstaligen. Zowel de Lijst van de Burgemeester, de nieuwe verzamellijst rond burgemeester Benoît Cerexhe (CDH) als de vernieuwde MR-lijst, willen expats werven. De groep (gegoede) Woluwenaars kan dus een belangrijke rol spelen bij de komende verkiezingen. Sinds 1999 mogen EU-burgers stemmen bij gemeenteraadsverkiezingen.

De strijd voor de burgemeesterssjerp belooft bits te worden. Huidig burgemeester Cerexhe kwam in 2012 onverwachts aan de macht, nadat hij een monsterverbond had gesloten met het toenmalige FDF, Ecolo en de scheurlijst Gemeentebelangen, rond politiek oudgediende Dominique Harmel. Oud-burgemeester Willem Draps (MR) moest met lede ogen aanzien hoe hij naar de oppositiebanken werd verwezen.

Extra pijnlijk voor Draps: hij had een voorakkoord met Cerexhe om samen te besturen. “Er was inderdaad een wil om samen verder te besturen, maar het gedrag van meneer Draps en meneer Laes (Jean-Claude Laes, oud-schepen van Financiën, red.) tijdens de campagne hebben die wil in de kiem gesmoord,” klinkt het fel bij burgemeester Cerexhe. Hij spreekt van intimidatie, iets wat de oppositie ontkent.

Toen op de avond van de verkiezingen bleek dat de liberalen hun absolute meerderheid kwijt waren, zagen de christendemocraten de kans schoon om zelf de macht te grijpen. Bovendien was de sfeer binnen de liberale familie behoorlijk verziekt geraakt, na de coup van Draps tegen de legendarische oud-burgemeester wijlen Jacques Vandenhaute, die in 2007 afgezet nadat hij betrokken was geraakt in een schandaal rond gesjoemel met verkiezingsuitgaven. De lijst rond burgemeester Draps haalde 36 procent van de stemmen en verloor de absolute meerderheid. De weg lag dus open voor een nieuwe coalitie.

Cerexhe verliet in 2012 de Brusselse regering om burgemeester te worden van een één-tegen-allencoalitie met een krappe meerderheid van 18 zetels op 33 verkozenen. De MR blijft met 14 zetels een te duchten machtsfactor. De PS, de enige andere oppositiepartij, heeft amper één verkozene en kan moeilijk weerwerk bieden.

Plakwerk

De oppositie - lees de liberalen - ziet vandaag vooral een zwakke coalitie die met spuug en plakwerk aan elkaar hangt. De meerderheid vindt dan op haar beurt dat ze een toonbeeld is van eenheid in verscheidenheid. De oppositie verwijt de meerderheid belerend en kleinzerig gedrag, terwijl de meerderheid de oppositie wegzet als rancuneus. De dramatische machtswissel van 2012 is duidelijk nog niet verteerd. “Het wordt een bitse verkiezingsstrijd,” zegt Carla Dejonghe (Open VLD), voormalig Nederlandstalige schepen, die van plan is om weer aan de macht te komen.

Dejonghe is duidelijk niet onder de indruk van het werk van de huidige meerderheid. Zij, en bij uitbreiding de liberale oppositie, ziet vooral een meerderheid die oogst wat de vorige bestuursploeg heeft gezaaid. De bouw van de Nederlandstalige bibliotheek bijvoorbeeld, de verwerving van sportterreinen in het Woluwepark of de komst van nieuwe klassen voor de school in de wijk Mooibos zijn projecten die het vorige gemeentebestuur in gang heeft gezet en die de huidige coalitie tot een goed einde brengt.

Niets van, zegt burgemeester Cerexhe. “Er is wel degelijk een verschil. Het klopt dat er een zekere continuïteit is van het bestuur. Maar de grootste verdienste van de huidige coalitie is een verbetering van de transparantie en de participatie,” zegt de burgemeester. Hij verwijst naar de omstreden heraanleg van het Dumonplein. Dat moest volledig autovrij worden, maar krijgt na luid protest van buurtbewoners en oppositiepartijen MR en Open VLD dan toch (tijdelijke) parkeerplaatsen. “Die wil om te luisteren naar de bevolking was er niet onder de vorige burgemeester,” klinkt het.

Maar is een uitgebreide participatie wel de grootste uitdaging van de gemeente? Sint-Pieters-Woluwe vergrijst snel, dus is er nood aan een aangepast aanbod aan functies, zoals toegankelijke gebouwen en rust- en verzorgingscentra. Tegelijk zijn er ook veel jonge gezinnen, vooral expats, die zich in de gemeente komen vestigen, waardoor er ook veel nood is aan crèches en plaats op scholen. Het is een moeilijke spreidstand waar de gemeente probeert oplossingen voor te vinden, onder meer door een verbeterde samenwerking met het gewest. Sinds de CDH aan de macht is in de gemeente, is de relatie met de gewestelijke overheid fel verbeterd. Dat de partij ook in de meerderheid zit in het gewest, maakt dat oud-minister Cerexhe beter weet waar er subsidies te rapen vallen.

Het beloven spannende verkiezingen te worden in de ogenschijnlijk vredige gemeente Sint-Pieters-Woluwe. De gemeente met sterrenrestaurants en grote parken, potige villa’s en statige lanen kende decennialang een rustig politiek bestaan, gedomineerd door de liberalen. Zal het experiment van Cerexhe een tweede zegen krijgen van de kiezer, of kiest die opnieuw voor het bekende liberale recept? De burgemeester pakt in ieder geval uit met zijn titel. Hij komt niet op met een CDH-lijst, maar met een zogenaamde “open lijst van de burgemeester”, die naar eigen zeggen pluralistisch en meertalig moet worden. Vraag is of dat genoeg zal zijn om hem een tweede ambtstermijn op te leveren. Zeker nu de MR de onbekende, maar machtige Alexia Bertrand in de strijd gooit. Zij is de kabinetschef van MR-boegbeeld Didier Reynders en is bovendien een van de rijkste Belgen.

HELMUT DE VOS, NEDERLANDSTALIGE SCHEPEN

Helmut De Vos, de huidige schepen van Nederlandstalige aangelegenheden, kwam in woelig politiek vaarwater aan de macht. Hij raakte met 355 voorkeurstemmen niet rechtstreeks verkozen, maar werd opgevist als Nederlandstalig gemeenteraadslid voor de CD&V als vijfde opvolger. Het politieke spel volgens de meerderheid, een politiek spelletje volgens de oppositie. Zijn voorgangster, de liberale Carla Dejonghe, werd naar de oppositiebanken verwezen. En dat laat sporen na.

“Het is inderdaad zuur iemand te zien zitten in het gemeentebestuur die niet rechtstreeks verkozen is,” zegt Dejonghe. Zij haalde 1.085 voorkeursstemmen, het derde hoogste aantal op de liberale lijst en meer dan drie keer zoveel als De Vos.

Helmut De Vos, een jurist uit het Gentse die in 2005 naar Sint-Pieters-Woluwe verhuisd is, geeft meteen toe dat hij grote schoenen te vullen had. “Ik ben de eerste om te zeggen dat mijn voorgangster erg goed werk heeft geleverd, maar ik ben ook trots op mijn eigen verwezenlijkingen,” zegt hij. “Alle verwezenlijkingen van de huidige schepen heb ik in gang gezet,” klinkt het bij Dejonghe.

“Het klopt dat mevrouw Dejonghe veel plannen in gang heeft gestoken. Maar dit gemeentebestuur heeft daarop voortgeborduurd en ze tot een goed einde gebracht. Wees gerust, wij hebben géén kant-en-klare dossiers geërfd. De werf van de nieuwe Nederlandstalige bibliotheek, een initiatief van mevrouw Dejonghe, moest nog in gang worden gestoken. Wij hebben de eerste spadesteek gedaan. Daar is mevrouw Dejonghe niet in geslaagd,” klinkt het.

De Vos voelt zich duidelijk goed in het gemeentebestuur, samen met de CDH, Gemeentebelangen, Défi en Ecolo, maar zijn soortelijk gewicht binnen de coalitie is gering. Critici van zijn beleid zeggen dat hij alleen in het bestuur zit opdat de gemeente subsidies voor Nederlandstalige schepenen zou kunnen innen. Hijzelf weerlegt dat.

Een belangrijke twistappel tussen de enige twee Nederlandstalige gemeenteraadsleden van Sint-Pieters-Woluwe was de verplaatsing van twee kleuterklassen vanuit de centrumwijk van de gemeente naar de Mooiboswijk enkele kilometer verderop. Omdat de Franstalige crèche, die aan dat pand grensde, groter moest worden om aan de vraag te voldoen, moesten er Nederlandstalige klassen verdwijnen op vraag van coalitiepartner Défi.

“Het klopt dat mijn voorgangster daar altijd fel tegen is geweest. Ik heb me iets pragmatischer opgesteld,” zegt hij.

De Vos’ toekomst hangt samen met de toekomst van zijn burgemeester Cerexhe, maar hij wil niet speculeren over de toekomst. “Mijn mandaat loopt tot oktober 2018. Daarna is het aan de kiezer. Maar ik kan niet wachten om hen mijn rapport voor te leggen,” zegt hij.

Klik op de identikit-animatievideo van Sint-Pieters-Woluwe van BRUZZ tv hierboven.