In deze Update Klimaatadaptatie Regio Noordoost Brabant (nr. 2 - 2021) delen we graag de laatste stand van zaken met je. Met het laatste nieuws van de projecten en uit de werkregio's ben je straks weer helemaal bij.
Klimaatadaptieve bedrijventerreinen Oost-Brabant
door Roel Wouters
Mooi nieuws! Het rapport ‘Planologische en juridische instrumenten voor klimaatbestendige bedrijventerreinen in Oost-Brabant’ is opgeleverd en beschikbaar.
“We zijn er erg blij mee. Het rapport kijkt naar de mogelijkheden die er juridisch zijn met de huidige wetgeving maar kijkt ook door naar de mogelijkheden in de omgevingswet. We Krijgen al veel positieve reacties op dat het prettig is alles in één document te hebben”. Roel Wouters
Het onderzoek naar de financiële instrumenten en prikkels voor klimaatbestendige bedrijventerreinen is in de afrondende fase. Dit zal binnenkort ook ontsloten worden via het klimaatportaal.
Pilots
In Meierijstad is de pilot van start gegaan. In Cuijk en Deurne beginnen de pilots vorm te krijgen. Ze zullen dit jaar van start gaan en volgend jaar doorlopen.
Klimaatrobuuste beekdallandschappen
door Marlie van Santvoort & Marnix van der Kruis
Klimaatrobuuste beek(dal)landschappen Noordoost Brabant: in perspectief 2050
Samen met de Wageningen University heeft de projectgroep ‘Robuuste beeklandschappen’ onderzoek gedaan naar een toekomstperspectief van beekdallandschappen bij veranderend klimaat voor onze regio.
Het rapport ‘Beeklandschappen in perspectief’ beschrijft aan de hand van een vijftal leidende principes een toekomstbeeld van ons landschap in de regio Noordoost Brabant voor de beekdalen van de Dommel, de Aa en de Raam. Daarbij zijn schetsen opgenomen om verhalend en beeldend weer te geven hoe dat landschap vorm kan krijgen bij verschillende ruimtelijke keuzes in 3 scenario’s.
Bij het opstellen van de toekomstverkenning 2050 is uitdrukkelijk gekeken naar het omgevingsbeleid zoals dat nu door gemeenten en provincie wordt ingevuld. De rapportage biedt inspiratie en reikt handvatten aan voor een klimaatrobuuste benadering waar met name gemeenten hun voordeel mee kunnen doen bij het opstellen van hun Omgevingsvisie.
Juist daarom ook is de projectgroep ‘Robuuste beeklandschappen’ van plan werksessies met gemeenten in de regio Noord-Oost te organiseren. Tijdens die werksessies kunnen we verder in gaan op de specifieke situatie in de gemeente maar ook over gemeente grenzen heen kijken naar het volledige beeklandschap.
En verder…
- Is de HAS benaderd om samen een pilot op te zetten over het telen van gras op natte gronden. We moeten samen meer aan waterberging doen, kunnen we daar een verdienmodel aan hangen. De HAS is enthousiast. Dus wordt vervolgd…
- Staan er twee veldbezoeken op het programma. In juni gaan we de wijst-gronden in Gemert bezoeken. En we bezoeken een project van de Dommel in Udenhout.
- We hebben gebiedsateliers laten uitvoeren in o.a. Sint Michielsgestel en Bernheze. Tijdens deze gebiedsateliers is gekeken naar specifieke inrichtingsopgave in het beekdal. Hoe neem je daar alle klimaataspecten goed in mee? De ervaringen en resultaten van die ateliers komt binnenkort in een rapportage beschikbaar. Samen met het rapport van Wageningen University kunnen de gemeenten hier hun voordeel mee kunnen doen voor wat betreft het klimaatbestendig inrichten van de omgeving.
- Er loopt een aanvraag voor een Live IP project vanuit het Ministerie van I&W. Dat gaat over het oplossen van allerlei knelpunten rondom klimaatadaptatie. Zowel de provincie als Waterschap Aa en Maas zijn daar partner in en hebben als case ‘Klimaatrobuuste beeklandschappen’ ingebracht. Bij toekenning (hopelijk binnen een maand) zouden er extra middelen beschikbaar komen voor dit onderwerp.
Sponswerking Bodem
door Twan Tiebosch
Binnen het programma Klimaatadaptatie is het project Sponswerking bodem een bijzondere samenwerking aangegaan met de kopgroep Transitie landbouw van RNOB. Met medewerking van een externe deskundige van Louis Bolk Instituut en waterschappen Aa en Maas en De Dommel is een gezamenlijke webinar georganiseerd op het gebied van sponswerking. De waterschappen brachten daarbij hun deskundigheid over klimaateffecten op de bodem in. Duidelijk werd dat voor het opvangen van klimaateffecten de bodem een bijdrage kan leveren, maar dat er een groot aantal factoren van invloed zijn zoals beworteling, bodemleven en organische stof.
Betrokken deelnemers gaven aan dat het delen van kennis over bodemvruchtbaarheid kan bijdragen aan klimaatadaptatie in het landelijk gebied en belangrijk is om achteruitgang van de bodemkwaliteit te voorkomen. Peter Ketelaars, DB-lid van Waterschap Aa en Maas en gespreksleider: “Ook in andere programma’s zoals Bodem-UP en Lumbricus besteden we aandacht aan de bodem. Deskundigheid helpt ons verder bij het nemen van maatregelen”.
De conclusies van het webinar zijn vertaald in een infographic. De infographic geeft antwoord op de vraag op welke manier de bodem kan bijdragen aan het opvangen van de klimaateffecten in landelijk gebied. De projectgroep Robuuste Beeklandschappen gaat dit aspect inbrengen bij de klimaatdialogen per gemeente de komende jaren.
Klimaatbewustzijn
door Gisela Berkers
We vieren het 1-jarig bestaan van het Klimaatwarenhuis! Mooie mijlpaal die we niet zomaar voorbij willen laten gaan. Uiteraard blijven we actief met het Klimaatwarenhuis bezig; we blijven het vullen, blijven promoten en blijven het verbeteren.
De projectgroep Klimaatbewustzijn is eigenlijk geen echte projectgroep. We zijn werkgroep. We ondersteunen veel verschillende partijen zoals de projecten in programma Klimaatadaptatie en de werkregio’s en hebben een aantal eigen projecten.
We zijn nu bezig met:
- Tuinvergroeningsactie (Land van Cuijk) in samenwerking met Sociom en wooncorporatie Mooiland staat gepland voor komend najaar.
- We zijn de afgelopen weken begonnen met het organiseren van de Regionale Klimaat2daagse voor komend najaar.
- We hebben toolkit ontwikkeld voor de woningbouw met als doel bewoners van huurwoningen te inspireren om klimaatbewuste keuzes te maken. Op korte termijn start er een eerste pilot met de toolkit.
- Groene schoolpleinen; hoe kunnen wij op de bestaande projecten een + zetten zodat we gebruik maken van het moment om te stimuleren/ motiveren thuis ook aan de slag te gaan.
Groene gezondheid
door Dirk van Helvoirt
Ook al het heeft project nog geen projectleider (tips zijn welkom!) toch zijn er al kleine stappen gezet. In dit project staat gezondheid en groen centraal in relatie tot de gebruiker, het gebouw en het gebied. We geven hier invulling aan door concrete ideeën en acties te ondersteunen, bijvoorbeeld:
- Bedrijvige bomen (1.000 bomen op bedrijventerreinen planten waarmee we door het vergroenen van versteende oppervlakten hittestress verminderen.
- Op gebruikersniveau mensen bewust maken van het effect van groen op onze gezondheid. Bijvoorbeeld door, samen met Tuinbranche Nederland, klimaatpleinen te openen bij de tuincentra in de regio. Een eerste is al geopend bij Coppelmans in Oss.
Welk tuincentrum volgt?
Risicodialogen
door Fridthjof Leerdam
Adviesbureau Tauw heeft de eerste rapportage over de regionale risicodialogen afgerond. Fridthjof (projectleider) zal de rapportage in de verschillende werkeenheden toelichten. Daarna kan het bestuurlijk worden besproken en kan de rapportage worden vrijgegeven.
Ondertussen wordt de nieuwe reeks dialogen voorbereid (GGD, Veiligheidsregio, PNB, TBO’s etc.) en ingepland. Ook daar maken we een rapportage van.
Bijpraten met...
In elke nieuwsbrief stellen we vijf vragen aan... De nieuwe programmaregisseur Klimaatadaptatie Anita de Smit trapt de serie af én geeft het stokje door aan de volgende...
1. Vertel eens, Anita, wat doe jij precies?
Dat ben ik eigenlijk nog een beetje aan het uitpuzzelen. Als programmaregisseur klimaatadaptatie voel ik me vooral verantwoordelijk voor de samenwerking op het thema klimaatadaptatie. We hebben nogal een forse ambitie neergezet om in 2030 (!) een klimaatrobuuste regio te zijn. Om daar te komen, moeten we met alle RNOB-partners, bewoners, bedrijven, organisaties, woningcorporaties, etc. flink aan de slag. Doordat lokaal en subregionaal (werkregio’s watersamenwerking) klimaatadaptatie ook wordt opgepakt, is het belangrijk om duidelijk te hebben wat we regionaal oppakken, hoe we van elkaar kunnen leren en hoe we elkaar kunnen versterken. Zijn we op de goede weg, is iedereen nog voldoende ‘aan boord’? We kunnen daar nog een verbeterslag in maken en daar ga ik me zeker voor inzetten.
2. Wat hoop je lokaal of in regioverband voor elkaar te krijgen?
Het zou heel mooi zijn als we regio en lokaal dichter bij elkaar kunnen brengen. Maar ook regio en andere regio’s en de provincie. Ik heb nu het gevoel dat hier soms nog wel een kloof tussen zit. Dit heeft ook met verwachtingen over en weer te maken en met onbekendheid. Ik zou heel graag die kloof willen dichten, of, waar dat niet helemaal lukt, zo klein te maken dat het enthousiasme en de gedrevenheid, die ik toch bij de meeste klimaatadaptatiemensen vind, hier geen last van heeft.
3. Wat doe je persoonlijk aan Klimaatadaptatie?
Naast het bestoken van mijn vrienden, collega’s en buren met tips over het vergroenen (onttegelen) en meer biodivers maken van je tuin, geef ik hierin zelf (hoop ik) het goede voorbeeld door een groen dak(je) en een tuin die we hebben ingericht voor het aantrekken van bijen en vlinders. Infiltratiekratten en een flinke wadi voor de deur zorgen ervoor dat we het water houden daar waar het valt. Een joekel van een zomereik (op gemeentegrond) naast ons huis is een natuurlijke parasol die tijdens de afgelopen hittegolven heerlijk schaduw en verkoeling gaf. Die boom verzorgen we met veel liefde tijdens droogte samen met de buren, ondanks dat we de eikenprocessierups, die elk jaar hierin terugkeert, niet zo fijn vinden.
4. Waarom moet iedereen, volgens jou, aansluiten bij (meedoen met…) het programma Klimaatadaptatie van RNOB?
Klimaatverandering houdt niet op bij de grens van je werkgebied. Het aanpakken van droogteproblemen, wateroverlast en hitte wil je breder bekijken dan alleen binnen het eigen werkgebied. Het zoeken naar oplossingen en kansen voor bijvoorbeeld de landbouw, natuur, gezonde leefomgeving/groene gezondheid, recreatie en de interactie met andere thema’s zoals de energietransitie, circulaire economie, wonen en mobiliteit is op regionale schaal goed qua schaalgrootte om gezamenlijk op te pakken. Daarnaast hoeven we het wiel niet zelf uit te vinden, we kunnen van elkaar leren en elkaar inspireren en versterken, gezamenlijk oppakken en aanjagen, de verbinding zoeken. Dat doen we al vaak in de watersamenwerking. Alleen gaat misschien (ogenschijnlijk) sneller, maar samen kom je verder. Oude ‘tegeltjeswijsheid’ die hier ook zeker van toepassing is
5. Wie of wat is jouw inspiratiebron wanneer het gaat over klimaatverandering?
Mijn inspiratie voor klimaatadaptatie is begonnen met ‘water’, meer specifiek nog met zeewater en overstromingsrisico. Ik heb de eerste 18 jaar van mijn leven op een kleine kilometer afstand van de zeedijk doorgebracht. Heerlijk! Maar ik weet ook dat dit een keerzijde kan hebben. Mijn beide ouders hebben de watersnoodramp meegemaakt. Als het ging stormen bedacht ik dat ik iets eerder op moest staan om tegen de wind in naar school te fietsen…mijn moeder zette flessen water klaar en vroeg me om mijn schoenen mee naar boven te nemen. Zelf heeft ze dagen op zolder met haar ouders en jongere broertje en zusje gezeten, voordat ze per bootje werden gered (en ze had geen schoenen meer). We hadden dus thuis altijd een rubber bootje op zolder liggen…voor het geval dat. Water komt later terug in mijn studiekeuze voor milieukunde, waar ook natuur, gezondheid en bodem aan bod komen. Mijn ‘vuurtje’ voor klimaatadaptatie is dus al een tijdje aan…
Anita geeft het stokje door aan... Fridthjof Leerdam
SAVE THE DATE!
Reserveer woensdag 3 en donderdag 4 november 2021 in je agenda voor de Regionale Klimaat2daagse. Wij nemen je graag digitaal & fysiek mee op pad om je te inspireren en informeren over alle projecten binnen het programma Klimaatadaptatie van de RNOB.
Zeker weten dat je de Regionale Klimaat2daagse niet mist? Geef je e-mailadres dan door aan Ebbeny Janssen (ebbeny.janssen@rhdhv.com) en ontvang de save the date en uitnodiging per mail.
Werkeenheid Meierij
Op 15 april hebben we samen met onze bestuurders even kort teruggeblikt op het afgelopen jaar. Ondanks dat het een bijzonder jaar is geweest, hebben we als werkeenheid niet stilgezeten. We hebben als werkeenheid gezamenlijk diverse projecten opgepakt, een online vervolg gegeven aan onze kennissessies en een bijdrage geleverd aan de regioaanpak (RNOB) klimaatadaptatie.
Door het goedkeuren van het jaarverslag en de jaarrekening van 2020 en het instemmen met het programma en de bijbehorende begroting voor 2021 kunnen wij weer vol enthousiasme blijven samenwerken aan doelmatig waterbeheer en klimaatadaptatie in onze regio. Zo trekken we samen op in de Impulsregeling Klimaatadaptatie, blijven we participeren in en bijdrage leveren aan projecten regioaanpak klimaatadaptatie, kijken we naar de impact van de Waterbeheerprogramma’s van de beide waterschappen en de provincie en blijven we interessante thema’s agenderen voor onze Innovatie & Kennis agenda (IKEA).
Voor komend najaar staan de volgende IKEA sessies op de agenda. Wil je een sessie bijwonen? Je bent van harte welkom. Je kunt je aanmelden bij Helma Leopold (HLeopold@dommel.nl).
- 28 september: riolering buitengebied
- 2 november: medicijnresten
Impulsregeling
Op sommige momenten realiseer je je maar weer al te goed wat de voordelen zijn van een regionale watersamenwerking. De Impulsregeling Klimaatadaptatie is zo’n project waarin we veel profijt hebben van onze samenwerking. Samen weten we meer, kunnen we taken bundelen en rollen specifiek ergens beleggen waardoor we processen kunnen versnellen en zo tijd en geld besparen.
Na het afstemmen van onze gezamenlijke aanpak, zijn we begonnen met het inventariseren van alle projecten in onze werkregio. Om het proces rond de aanvraag efficiënt te laten verlopen en de uiteindelijke aanvragen eenduidig en zorgvuldig vorm te geven, hebben we externe expertise ingeschakeld om ons hierbij te helpen. Dit jaar zullen we voor 10 projecten aanvragen indienen om gebruik te maken van de impulsregeling. Hiermee wordt dit jaar een proeftuin (leren en ervaren) voor het indienen van aanvragen voor de impulsregeling en nemen we alle leerpunten mee naar jaar 2 en jaar 3.
Update Waterbeheerplan 2022-2027
In het Waterbeheerplan (WBP) 2022-2027 van Waterschap Aa en Maas staan de doelen voor de komende zes jaar en hoe we die doelen, samen met anderen, willen bereiken. Met input vanuit alle partners (o.a. inwoners, bedrijven, overheden) waaronder de drie werkregio’s in Noordoost-Brabant is de gezamenlijke wateropgave voor de komende jaren geformuleerd.
Water is van ons allemaal en kent geen gemeentegrenzen of regionale grenzen. In het WBP draait het dan ook om samenwerking; “We hebben alle partners in ons werkgebied hard nodig om onze doelen te realiseren. Samen kijken we waar kansen liggen en verbinden de wateropgave met tal van veranderopgaven rond landbouw, natuur, energie, gezondheid, woningbouw en klimaatadaptatie.” aldus Danielle van Son (gebiedsadviseur Waterschap Aa en Maas).
Subsidieregeling klimaat As50+
Samen één regeling & één loket
Sinds dit voorjaar kunnen inwoners en bedrijven van de As50+ gemeenten Bernheze, Boekel, Landerd, Meierijstad, Oss en Uden gebruik maken van één loket en één subsidieregeling klimaat regio As50+. Hiermee willen de gemeenten en waterschap Aa en Maas klimaatadaptieve maatregelen door inwoners en bedrijven stimuleren.
Het samen optrekken in de nieuwe subsidieregeling voor inwoners en bedrijven vergroot de klantgerichtheid.
Waterschap Aa en Maas treedt op als lokethouder en krijgt sinds de lancering al veel aanvragen binnen. Bij enkele gemeenten is het subsidieplafond reeds binnen drie maanden bereikt. Waar het voorheen aanvragen waren voor groene daken is de insteek nu heel divers. Onder andere de insteek van een overkoepelende regionale online campagne waarbij gebruik is gemaakt van aansprekende concrete voorbeelden heeft daaraan bij gedragen. Daarnaast is communicatie via de gemeentelijke kanalen (lokaal) essentieel gebleken voor het met succes introduceren van een regionale regeling.
Meer weten?
of informeer bij Bob Coolen (gemeente Uden)/ Daniëlle van Son (Waterschap Aa en Maas)