Veilig eten, drinken en slikken Presentatie van de bouwstenen

Waarom veilig eten, drinken en slikken?

Voor veel cliënten is veilig eten, drinken en slikken geen vanzelfsprekendheid. Bij mensen met een verstandelijke beperking komen kauw- en slikproblemen én eet- en drinkproblemen vaak voor. Vooral bij mensen met een ernstige of meervoudige beperking speelt dit: maar liefst 85% van hen heeft ermee te maken. Toch worden deze problemen vaak niet (h)erkend, omdat de signalen er anders uitzien dan we gewend zijn.

In dit online leertraject leren zorgprofessionals:

  • wat slikproblemen zijn en hoe je ze herkent;
  • welke risicofactoren en signalen belangrijk zijn;
  • hoe je veiligheid tijdens eet- en drinkmomenten vergroot;
  • hoe je de samenwerking met logopedisten vorm kunt geven.

Dit leertraject maakt onderscheid tussen:

  • kauw- en slikproblemen (fysieke en motorische beperkingen);
  • eet- en drinkproblemen (omgeving, gedrag en prikkels).

Doel

Begeleiders van cliënten met een verstandelijke beperking leren kauw- en slikproblemen vroegtijdig te herkennen, veilig handelen (na herkennen), omgaan met risico’s, en logopedische adviezen toepassen voor een zo prettige en veilig mogelijke eet- en drinksituatie van cliënten.

“Ik vind dat de leerlijn er heel leuk en representatief uit ziet, maar vooral ook leerzaam is." - Redactieraadslid

Overzicht bouwstenen

Het leertraject bestaat nu uit 9 bouwstenen:

  1. Introductie
  2. Explainer
  3. Handvat voor naasten of vrijwilligers
  4. Interactief handvat voor cliënten
  5. Interactief handvat voor zorgprofessionals
  6. Online module met video’s
  7. Praktijkopdracht
  8. Online module met casussen
  9. Mini-learning gebaseerd op FAQ

De introductie

De introductie bevat basiskennis en tips over veilig eten, drinken en slikken. Deze bouwsteen is geschikt voor zorgprofessionals om individueel te doorlopen. Het bevat diverse korte hoofdstukken die in de eigen planning in te zetten zijn. Thema’s uit de introductie zijn:

  • Wat is slikken?
  • Wat kan er misgaan?
  • Welke oorzaken, risico’s en gevolgen zijn er?
  • Op welke signalen moet je alert zijn?
  • Wie zijn er betrokken bij de cliënt?
  • Welke hulpmiddelen zijn er?
  • Hoe ga je om met cliënten en naasten?

Explainer

Dit is een korte online bouwsteen waarin een presentator de basiselementen uit de introductie op compacte wijze benadrukt. Deze bouwsteen is zeer geschikt voor iemand die nog geen basiskennis over veilig eten, drinken en slikken heeft of juist als herhaling van eerder opgedane kennis. Deze bouwsteen is ook geschikt voor vrijwilligers of naasten om informatie op een vlotte wijze over te brengen.

Handvatten

In dit leertraject zijn drie handvatten ontwikkeld.

  1. Een handvat voor cliënten met visuele ondersteuning. Het handvat bevat tips voor veilige eet- en drinkmomenten en ook een vraag om de persoonlijke situatie aan te spreken.
  2. Een uitgebreider handvat met een samenvatting van de informatie uit de introductie. Het gaat dan om informatie over signaleren van kauw- en slikproblemen en tips over het omgaan met eet- en drinkmomenten.
  3. Een interactief handvat voor zorgprofessionals. Dit handvat heet ‘Het zorgpad’ en bevat informatie over het proces van signaleren tot handelen volgens de formele routes.

Videobouwsteen

Dit is een online module waarmee je een inkijkje krijgt in drie verschillende scenario’s van veelvoorkomende eet- en drinkproblemen.

  1. Scenario 1: Een cliënt met een specifiek IDDSI advies en ‘het maken van uitzonderingen’.
  2. Scenario 2: Over de houding van de cliënt en de zorgprofessional tijdens het eet- en drinkmoment.
  3. Scenario 3: Over de eet- en drinkomgeving en de invloed van prikkels

Het betreft in scène gezette situaties, geacteerd door logopedisten zelf, met een knipoog naar de werkelijkheid. Ze zijn bedoeld om de zorgprofessional aan het nadenken te zetten over de eigen werkpraktijk. De scènes worden afgewisseld met video’s waarin drie logopedisten tips geven voor de praktijk.

“Fantastisch hoe de collega’s spelen in de video’s en de scenario’s vertellen!” - Redactieraadslid

Praktijkopdracht

De praktijkopdracht doorloop je na het bekijken van de videobouwsteen. In deze opdracht staan vragen over de bekeken situaties en geven input voor gesprek daarover. Je kunt deze opdracht individueel maken maar is ook zeker waardevol om te gebruiken in een teamopdracht. Je kunt de opdracht gefaseerd maken. Sommige onderdelen zijn bedoeld voor reflectie, andere om op een specifiek moment zelf te ervaren of om actief mee aan de slag te gaan in de praktijk.

“Leuk, de situaties uitvergroot maar toch herkenbaar in beeld gebracht. Het is een mooie bouwsteen geworden! Absoluut een leuke en waardevolle toevoeging aan dit leertraject.” - Redactieraadslid

Cliënten in beeld

Dit is een online bouwsteen met 8 mini casussen. In iedere casus staat een ander aandachtsgebied ten aanzien van veilig eten, drinken en slikken centraal. Deze bouwsteen is goed te doorlopen na bijvoorbeeld het maken van de introductie. Je kunt alle geleerde lessen toepassen in een veilige oefenomgeving.

Tips van de logopedist

Dit is een ‘mini-learning’. Een korte online bouwsteen met antwoorden op veelvoorkomende vragen uit de praktijk. Je kunt een vraag kiezen om te stellen aan Sliko, de digitale logopedist. Zij geeft je een compact antwoord met een tip voor verdieping.

Dankwoord

Voor de ontwikkeling van dit leertraject is intensief samengewerkt met zeer betrokken redactieraadsleden. Speciale dank ook aan alle betrokken die hebben meegewerkt aan de productie van de video’s.

Dit leertraject is ontwikkeld door BLEND leren in opdracht van de VGN academie.