Suïcidaliteit is een urgent en complex thema. Dit leertraject heeft daarom als doel om begeleiders concrete handvatten te bieden, zodat zij het gesprek durven aangaan en open, verbindend en vaardig gesprekken kunnen voeren met cliënten over het thema suïcidaliteit en de dood.
Dit leertraject draagt bij aan het normaliseren van praten over suïcidaliteit. Het herkennen en erkennen van eigen emoties en contact maken met de cliënt is daarbij belangrijk. Dit leertraject wil zo bijdragen aan een veilige en ondersteunende omgeving voor zowel de cliënt als de begeleider.
Voor en door begeleiders
In het gehele leertraject staat de begeleider centraal. Het leertraject is daarom echt ontwikkeld voor- en door begeleiders. Verschillende professionals delen hun persoonlijke kijk op dit thema en delen hun belangrijkste persoonlijke ervaringen, inzichten en tips, zodat begeleiders van elkaar kunnen leren en inzien dat er rondom suïcidepreventie vaak niet een juiste manier van handelen is, maar dat anticiperen op de situatie en luisteren naar je onderbuikgevoel een belangrijke rol speelt.
“De afwisseling is prettig en mooi. Er zit veel inhoud in, fijn.” - Redactieraadslid suïcidepreventie
Doel
Door het volgen van de bouwstenen uit dit leertraject krijgen zorgprofessionals concrete handvatten voor het adequaat signaleren van uitingen, gedrag en risicofactoren die op suïcidaliteit kunnen wijzen, evenals beschermende factoren die dit risico kunnen verminderen.
Daarnaast leren zij hoe zij open en verbindende gesprekken met cliënten over suïcidale gedachten kunnen voeren. Tevens wordt de samenwerking binnen en buiten de organisatie bevorderd, waardoor een integrale aanpak mogelijk wordt.
Een overzicht van de bouwstenen
Dit leertraject bestaat uit 9 bouwstenen:
- Introductie suïcidepreventie
- Casussen
- Videobouwsteen - Ervaringsverhalen zorgprofessionals
- Handvat - Checklist gesprek aangaan
- Handvat - Dilemma’s rondom suïcidaliteit
- Handvat - ‘Doodnormaal’: gespreksstarters over de dood
- Handvat - Met jezelf in gesprek over suïcidaliteit
- Praktijkopdacht - Nazorg
- Reflectieopdracht - Samenwerken
De introductie
In de introductiebouwsteen komt basisinformatie aan bod over wat suïcidaliteit is. Er is aandacht voor de gevoeligheid van het onderwerp, waarbij deelnemers reflecteren op hun eigen spanningen rondom dit thema. Begeleiders leren hoe signalen van suïcidaliteit te herkennen en bespreekbaar te maken, en hoe veiligheid en goede zorg te bieden aan mensen met suïcidale gedachten.
Daarnaast komt aan bod:
- De rol van de begeleider in suïcidepreventie, inclusief het belang van contact maken
- Acute versus persisterende (chronische) suïcidaliteit
- Hoe signalen zich kunnen uiten bij verschillende cliënten-doelgroepen
- Het in kaart brengen van risico- en beschermende factoren
Casussen
Deze bouwsteen bestaat uit vier casussen waarbij suïcidaliteit een rol speelt. Iedere casus draait om een andere cliënt met zijn/haar eigen verhaal:
- Casus Nassim - Over suïcidaliteit bij cliënten met NAH en over kwaliteit van leven
- Casus Veronique - Over hoe te handelen nadat er een suïcidepoging op de groep is geweest
- Casus Elias - Over het thema persisterende suïcidaliteit
- Casus Bart - Over suïcidaliteit bij cliënten met autisme
“De gevarieerdheid in werkvormen is heel leuk om te zien, het totale aanbod is heel divers en mooi.” - Lid redactieraad suïcidepreventie
Videobouwsteen - Ervaringsverhalen zorgprofessionals
In deze bouwsteen vertellen verschillende zorgprofessionals over hun ervaring met het thema suïcidaliteit:
- Welke gevoelens roept het thema bij hen op en hoe gaan zij met deze emoties om?
- Welke tips hebben zij voor het voeren van het gesprek met cliënten?
- Hoe zoeken zij de samenwerking op binnen hun team?
Deze vragen en meer komen in deze bouwsteen aan bod. De video’s worden afgewisseld met quotes, reflectievragen en praktische tips en handvatten.
Handvatten en praktijkopdrachten
Het leertraject bevat zes handvatten en praktijkopdrachten.Denk aan concrete tips voor het gesprek voeren met cliënten over suïcidaliteit, een praktijkopdracht om protocollen rondom nazorg binnen de organisatie in kaart te brengen en gesprekskaarten met dilemma’s rondom suïcidaliteit om het gesprek te voeren binnen het team.
De handvatten en praktijkopdrachten zijn geïntegreerd in de introductie, casussen en videobouwstenen.
Dankwoord
We hebben intensief samengewerkt met zeer betrokken redactieraadsleden van verschillende organisaties: Amerpoort, Siza, Sherpa, Humanitas-dmh, Prinsenstichting, ASVZ, Pluryn, 113 Zelfmoordpreventie en VGN academie.
Speciale dank aan alle betrokkenen die hebben meegewerkt aan de productie van de video’s voor de videobouwsteen.
Dit leertraject is ontwikkeld door BLEND leren in opdracht van de VGN academie.