Mae sicrhau bod disgyblion yn deall sut mae ymddwyn yn dda yn gofyn am bartneriaeth gref ac unedig rhwng ysgolion a rhieni. Pan fo’r ddwy ochr yn atgyfnerthu’r un disgwyliadau, mae plant yn derbyn neges gyson am barch, cyfrifoldeb, ac hunanddisgyblaeth. Os mai dim ond un ochr—naill ai’r ysgol neu’r cartref—sy’n ceisio meithrin y gwerthoedd hyn tra bod y llall yn anghyson neu’n ymddieithrio, mae’r neges yn mynd yn wan, gan arwain at ddryswch ac ymddygiad heriol. Gall ysgolion osod rheolau clir a modelu rhyngweithiadau cadarnhaol, ond heb gefnogaeth rhieni, efallai na fydd y gwersi hynny’n cael eu hatgyfnerthu y tu hwnt i’r dosbarth. Yn yr un modd, gall rhieni ddysgu parch a charedigrwydd gartref, ond heb amgylchedd ysgol strwythuredig a chefnogol, gall plant ei chael hi’n anodd cymhwyso’r gwersi hynny mewn sefyllfaoedd cymdeithasol. Drwy weithio gyda’n gilydd—trwy gyfathrebu agored, disgwyliadau a rennir, ac atgyfnerthu ar y cyd—gall ysgolion a rhieni greu sylfaen sefydlog lle mae plant nid yn unig yn dysgu ymddygiad da ond hefyd yn deall pam ei fod yn bwysig ym mhob agwedd ar eu bywydau.
Ensuring pupils understand what good behaviour looks like requires a strong, united partnership between schools and parents. When both sides reinforce the same expectations, children receive a consistent message about respect, responsibility, and self-discipline. If only one side—either school or home—tries to instil these values while the other is inconsistent or disengaged, the message becomes diluted, leading to confusion and behavioural issues. Schools can set clear rules and model positive interactions, but without parental support, those lessons may not be reinforced beyond the classroom. Likewise, parents can teach respect and kindness at home, but without a structured and supportive school environment, children may struggle to apply those lessons in social settings. By working together—through open communication, shared expectations, and mutual reinforcement—schools and parents create a stable foundation where children not only learn good behavior but also understand why it matters in every aspect of their lives.
Paul Dix
"Pan fydd yr oedolion yn newid, mae Popeth yn Newid" a "Pan fydd y rhieni yn newid, mae popeth yn newid" gan Paul Dix yn ganllaw ymarferol ar wella rheolaeth ymddygiad mewn ysgolion trwy symud ymatebion oedolion yn hytrach na beio myfyrwyr. Dyma bum strategaeth allweddol o'r llyfr:
1. Ymddygiad Oedolion Cyson, Tawel, a Di-baid - Dylai oedolion fodelu'r ymddygiad maen nhw am ei weld, gan ymateb i heriau gyda chysondeb a thawelwch. Drwy wneud hynny, maent yn creu amgylchedd sefydlog a rhagweladwy i fyfyrwyr.
2. Caredigrwydd a Chydnabyddiaeth Gweladwy – Mae perthnasoedd cadarnhaol yn cael eu hadeiladu trwy weithredoedd bach o garedigrwydd, megis cyfarch myfyrwyr yn gynnes a chydnabod ymddygiad cadarnhaol yn gyhoeddus. Yn hytrach na dibynnu ar wobrau a chosbau, mae anogaeth a chanmoliaeth ddilys yn meithrin newidiadau ymddygiadol tymor hir.
3. Arferion Rhagweladwy a Disgwyliadau Clir - Dylai ysgolion weithredu disgwyliadau clir, syml, a theg y mae pawb yn eu dilyn. Dylid atgyfnerthu arferion yn rheolaidd i greu ymdeimlad o ddiogelwch a chysondeb.
4. Cosbau Preifat, Canmoliaeth y Cyhoedd - Dylid ymdrin â chanlyniadau camymddwyn yn synhwyrol i gadw urddas myfyrwyr, tra dylid cydnabod ymddygiad cadarnhaol yn gyhoeddus i atgyfnerthu arferion da.
5. Sgyrsiau Adferol Dros Gosbi – Yn hytrach na defnyddio mesurau cosbol, dylai staff gynnwys myfyrwyr mewn sgyrsiau adferol i'w helpu i fyfyrio ar eu gweithredoedd, deall yr effaith ar eraill, a chymryd cyfrifoldeb dros wneud iawniadau.
Mae dull Dix yn canolbwyntio ar newid ymddygiad oedolion yn gyntaf, gan fod hyn yn arwain at amgylchedd dysgu mwy parchus ac effeithiol. Mae mwy o wybodaeth tua'r gwaelod, ond uchod mae crynodeb o rhai o'r prif bwyntiau
"When the Adults Change, Everything Changes", and "When the Parents Change, Everything Changes" by Paul Dix is a practical guide to improving behaviour management by shifting adult responses rather than blaming students. Here are five key strategies from the book:
1. Consistent, Calm, and Relentless Adult Behaviour – Adults should model the behaviour they want to see, responding to challenges with consistency and calmness. By doing so, they create a stable and predictable environment for students.
2. Visible Kindness and Recognition – Positive relationships are built through small acts of kindness, such as greeting students warmly and recognizing positive behavior publicly. Instead of relying on rewards and punishments, encouragement and genuine praise foster long-term behavioral changes.
3. Predictable Routines and Clear Expectations – Schools should implement clear, simple, and fair expectations that everyone follows. Routines should be reinforced regularly to create a sense of security and consistency.
4. Private Sanctions, Public Praise – Consequences for misbehavior should be handled discreetly to preserve students' dignity, while positive behavior should be recognized publicly to reinforce good habits.
5. Restorative Conversations Over Punishment – Rather than using punitive measures, staff should engage students in restorative conversations to help them reflect on their actions, understand the impact on others, and take responsibility for making amends.
Dix’s approach focuses on changing adult behaviour first, as this leads to a more respectful and effective learning environment. A deeper dive is below, but above is a concise version of some of the main points.
Plymio'n ddyfnach / A deeper dive!
Strategaethau i gefnogi yn y cartref ac yn yr ysgol
1. Ymddygiad Oedolion Cyson, Tawel a Di-baid
Pam mae'n bwysig: Mae myfyrwyr yn cymryd eu ciwiau ymddygiadol gan yr oedolion o'u cwmpas. Os yw athrawon a staff yn ymateb gyda rhwystredigaeth, ymddygiad ymosodol, neu anghysondeb, mae'n bridio anrhagweladwy ac yn gwaethygu ymddygiad gwael.
Camau allweddol:
1. Cynnal tôn tawel ac iaith y corff, hyd yn oed mewn sefyllfaoedd heriol.
2. Defnyddiwch 'saib bwriadol' cyn ymateb i gamymddwyn—mae hyn yn helpu i atal ffrwydriadau adweithiol.
3. Dilynwch ganlyniadau yn deg ac yn gyson bob amser, gan sicrhau bod pob plentyn yn cael ei drin yr un fath.
Enghraifft: Yn hytrach na gweiddi ar blentyn aflonyddgar, mae oedolyn yn eu hatgoffa'n dawel o ddisgwyliadau, gan atgyfnerthu'r rheolau heb waethygu'r sefyllfa.
2. Caredigrwydd a chydnabyddiaeth weladwy
Pam mae'n bwysig: Mae meithrin perthnasoedd cryf a chadarnhaol â myfyrwyr yn creu ymddiriedaeth ac yn eu gwneud yn fwy tebygol o ddilyn disgwyliadau.
Camau allweddol:
1. Cyfarchwch y myfyrwyr yn gynnes wrth y drws, gan wneud cyswllt llygaid a defnyddio eu henwau.
2. Defnyddio clod gwirioneddol, gan ganolbwyntio ar ymdrech a gwelliant yn hytrach na gallu.
3. Gweithredu technegau "sylwi"—dal myfyrwyr yn gwneud y peth iawn a'i gydnabod.
4. Defnyddiwch ystumiau bach, cadarnhaol fel bodiau i fyny, gwenu, a chadarnhau tawel i atgyfnerthu ymddygiad da.
Enghraifft: Mae athro yn canmol myfyriwr am ddangos caredigrwydd i gyfoed, gan ddweud, "Gwelais sut roeddech chi'n helpu Liam gyda'i waith—diolch am fod yn gyd-ddisgybl mor gefnogol."
3. Arferion rhagweladwy a disgwyliadau clir
Pam mae'n bwysig: Myfyrwyr yn ffynnu ar gysondeb. Mae rheolau aneglur neu ddisgyblaeth anrhagweladwy yn arwain at ddryswch a dicter.
Camau allweddol:
1. Sefydlu ac atgyfnerthu arferion clir, megis sut mae myfyrwyr yn mynd i mewn i'r ystafell ddosbarth, sut maent yn pontio rhwng gweithgareddau, a beth i'w wneud pan fydd angen help arnynt.
2. Cadwch y rheolau'n syml ac yn hawdd i'w dilyn. Fframwaith cyffredin yw: Byddwch yn barod, byddwch yn barchus, byddwch yn ddiogel.
3. Defnyddiwch signalau tawel a chiwiau di-eiriau (fel codi llaw i gael sylw) i reoli trawsnewidiadau yn esmwyth.
Enghraifft: Mae ysgol yn mabwysiadu polisi cyson ar gyfer sut mae myfyrwyr yn symud rhwng dosbarthiadau—athrawon yn sefyll wrth y drws, yn cyfarch myfyrwyr, ac yn disgwyl iddynt fynd i mewn yn dawel a dechrau eu tasg gychwynnol.
4. Sancsiynau preifat, canmoliaeth yn gyhoeddus
Pam ei fod yn bwysig: Mae cywilydd cyhoeddus yn erydu ymddiriedaeth, tra bod canmoliaeth cyhoeddus yn atgyfnerthu ymddygiad cadarnhaol ac yn cymell eraill.
Camau allweddol:
1. Wrth gywiro ymddygiad, gwnewch hynny'n breifat (e.e., gair tawel wrth blentyn yn hytrach na'u galw allan o flaen cyfoedion neu eraill).
2. Defnyddiwch atgyfnerthiad cadarnhaol yn agored (e.e. canmol plentyn, anfon nodiadau cadarnhaol).
3. Osgoi ysgrifennu enwau ar y bwrdd am ymddygiad gwael—mae hyn yn peri cywilydd i fyfyrwyr yn hytrach na'u helpu i wella.
Enghraifft: Yn lle dweud, "Liam, stopiwch siarad!" O flaen y dosbarth cyfan, mae athro yn symud yn agos ato ac yn dweud yn dawel, "Mae angen i chi ganolbwyntio ar eich gwaith—diolch."
5. Sgyrsiau adferol Dros Gosbi
Pam ei fod yn bwysig: Mae cosbau traddodiadol (fel cadwiadau) yn aml yn methu â mynd i'r afael ag achosion sylfaenol camymddygiad. Mae sgyrsiau adferol yn helpu myfyrwyr i ddeall eu gweithredoedd a chymryd cyfrifoldeb.
Camau allweddol:
1. Ar ôl gwrthdaro neu gamymddwyn, trefnwch sgwrs strwythuredig sy'n canolbwyntio ar:
1. Beth ddigwyddodd?
2. Pwy sydd wedi cael eu heffeithio a sut?
3. Sut allwn ni wneud pethau'n iawn?
2. Annog myfyrwyr i fyfyrio ar eu hymddygiad yn hytrach na dim ond rhoi canlyniad iddynt.
3. Defnyddiwch dechnegau dad-ddwysáu—os yw plentyn yn ddig, rhowch le iddyn nhw cyn trafod y mater.
Enghraifft: Yn hytrach na rhoi cadw awtomatig am wthio myfyriwr arall, mae athro yn hwyluso sgwrs lle mae'r myfyriwr yn cydnabod ei weithredoedd ac yn gweithio i atgyweirio'r berthynas.
Adfyfyrio
Mae dull Paul Dix yn pwysleisio newid ymddygiad oedolion yn gyntaf—pan fydd athrawon a staff yn aros yn bwyllog, cyson, a charedig, mae myfyrwyr yn fwy tebygol o ymateb yn gadarnhaol. Mae ei strategaethau yn helpu ysgolion i symud i ffwrdd o feddylfryd cosbol tuag at un sy'n adeiladu parch at y ddwy ochr, perthnasoedd cryf, a newid ymddygiad parhaol.
Strategies for home and at school
1. Consistent, Calm, and Relentless Adult Behaviour
• Why it matters: Students take their behavioral cues from the adults around them. If teachers and staff react with frustration, aggression, or inconsistency, it breeds unpredictability and escalates poor behavior.
Key actions:
- Maintain a calm tone and body language, even in challenging situations.
- Use a ‘deliberate pause’ before responding to misbehavior—this helps prevent reactive outbursts.
- Always follow through with consequences fairly and consistently, ensuring every child is treated the same.
Example: Instead of shouting at a disruptive student, a teacher calmly reminds them of expectations, reinforcing the rules without escalating the situation.
2. Visible Kindness and Recognition
• Why it matters: Building strong, positive relationships with students creates trust and makes them more likely to follow expectations.
• Key actions:
- Greet students warmly at the door, making eye contact and using their names.
- Use genuine praise, focusing on effort and improvement rather than ability.
- Implement "noticing" techniques—catch students doing the right thing and acknowledge it.
- Use small, positive gestures like thumbs-up, smiles, and quiet affirmations to reinforce good behavior.
Example: A teacher praises a student for showing kindness to a peer, saying, “I saw how you helped Liam with his work—thank you for being such a supportive classmate.”
3. Predictable Routines and Clear Expectations
• Why it matters: Students thrive on consistency. Unclear rules or unpredictable discipline lead to confusion and resentment.
• Key actions:
- Establish and reinforce clear routines, such as how students enter the classroom, how they transition between activities, and what to do when they need help.
- Keep rules simple and easy to follow. A common framework is: Be ready, be respectful, be safe.
- Use silent signals and non-verbal cues (like raising a hand to get attention) to manage transitions smoothly.
Example: A school adopts a consistent policy for how students move between classes—teachers stand at the door, greet students, and expect them to enter silently and begin their starter task.
4. Private Sanctions, Public Praise
• Why it matters: Public humiliation erodes trust, while public praise reinforces positive behavior and motivates others.
• Key actions:
- When correcting behaviour, do it privately (e.g., a quiet word rather than calling them out in front of others).
- Use positive reinforcement openly (e.g., praising your child, giving them a positive note or affection).
- Avoid writing names on the board for bad behaviour—this embarrasses students rather than helping them improve.
Example: Instead of saying, “Liam, stop talking!” in front of the whole class, a teacher moves near him and quietly says, “I need you to focus on your work—thank you.”
5. Restorative Conversations Over Punishment
• Why it matters: Traditional punishments (like detentions) often fail to address the root causes of misbehavior. Restorative conversations help students understand their actions and take responsibility.
• Key actions:
After a conflict or misbehaviour, have a structured conversation focusing on:
1. What happened?
2. Who was affected and how?
3. How can we make things right?
- Encourage children to reflect on their behaviour instead of just giving them a consequence.
- Use de-escalation techniques—if a child is angry, give them space before discussing the issue.
Example: Instead of giving an automatic detention for pushing another child, an adult or parent facilitates a conversation where the child acknowledges their actions and works to repair the relationship.
Final Thoughts
Paul Dix’s approach emphasizes changing adult behaviour first—when teachers and staff remain calm, consistent, and kind, students are more likely to respond positively. His strategies help schools shift away from a punitive mindset toward one that builds mutual respect, strong relationships, and lasting behaviour change.
Eamon McCrory a Paul Dix: "The Dream Team"
1. Blaenoriaethwch Berthnasoedd positif Dros Wobrau
💡 Mae Dix yn pwysleisio grym perthnasoedd cadarnhaol dros fesurau cosb. Adeiladwch ymddiriedaeth trwy ddangos cysondeb, tegwch, a chynhesrwydd. Mae plant yn ymateb orau i oedolion y maent yn teimlo’n ddiogel gyda nhw.
2. Arhoswch Yn Ddiogel a Rheoleiddiwch Eich Emosiynau Eich Hun
🧘♂️ Mae McCrory yn amlygu sut mae rheoleiddio emosiynol plant yn datblygu trwy gyd-reoleiddio. Os ydynt yn aflonydd, modelwch dawelwch yn hytrach na chynyddu tensiwn. Defnyddiwch llais meddal, iaith corff sefydlog, ac anadlu dan reolaeth.
3. Defnyddiwch Drefn Gyson a Disgwyliadau Clir
📅 Mae strwythur yn helpu plant i deimlo’n ddiogel. Mae Dix yn argymell defnyddio rutinau rhagweladwy i atal pryder ac ymddygiad negyddol. Gosodwch ddisgwyliadau clir a chadwch atynt.
4. Dangoswch Ofal Positif Diamod
❤️ Osgoi labelu plant fel “drwg.” Mae Dix yn pwysleisio’r angen i wahaniaethu rhwng yr ymddygiad a’r plentyn—e.e., “Doedd hwnnw ddim yn ddewis da” yn hytrach na “Rwyt ti’n ddrwg.”
5. Defnyddiwch Gliwiau Anferfol a Chywiro’n Dyner
👀 Yn hytrach na galw sylw at ymddygiad negyddol, ceisiwch ddefnyddio "y golwg", saib, neu agosáu atynt i ddangos disgwyliadau. Mae Dix yn argymell ymyriadau tawel, isel-effeithiol yn lle cerydd cyhoeddus.
6. Dysgwch Reoleiddio Emosiynau Trwy Gysylltiad
🧠 Mae McCrory yn esbonio sut mae ymennydd plant yn dysgu rheoli emosiynau trwy fondiau diogel a chyd-reoleiddio. Dysgwch iddynt adnabod teimladau a defnyddio strategaethau fel anadlu’n ddwfn neu gymryd saib.
7. Canmolwch Ymddygiad Cadarnhaol Yn Benodol
👏 Yn hytrach na chanmol yn gyffredinol fel “Gwaith da,” mae Dix yn awgrymu adborth penodol: “Roeddwn i’n hoffi’r ffordd wnest ti aros yn amyneddgar cyn siarad.” Mae hyn yn atgyfnerthu ymddygiad da.
8. Ewch Y Tu Hwnt i’r Ymddygiad: Chwiliwch am Drigerau
🔍 Mae McCrory yn amlygu sut mae profiadau cynnar yn siapio ymatebion i straen. Os yw plentyn yn cael trafferth, gofynnwch:
Beth sydd y tu ôl i’r ymddygiad hwn?
Pa angen sydd heb ei fodloni?
9. Defnyddiwch Iaith "Pan... Yna" i Osod Ffiniau
🗣️ Mae Dix yn argymell defnyddio datganiadau “Pan... Yna” yn lle bygythiadau. E.e., “Pan fyddi di wedi gorffen clirio, yna gallwn fynd allan.” Mae hyn yn glir ac yn osgoi gwrthdaro grym.
10. Trwsiwch a Chysylltwch Eto ar Ôl Gwrthdaro
💬 Os yw tensiwn wedi bod, ailgysylltwch wedyn i gryfhau’r berthynas. Mae Dix yn cynghori datganiad syml a niwtral fel “Sylwais dy fod yn bryderus yn gynharach. Wyt ti’n iawn?” i ddangos gofal heb farnu.
Drwy ddefnyddio’r strategaethau hyn, gall athrawon a rhieni helpu plant i deimlo’n ddiogel, yn werthfawr, ac yn fwy abl i reoleiddio eu hemosiynau ac ymddygiad. 😊
1. Prioritize Relationships Over Rewards
💡 Dix emphasizes the power of positive relationships over punitive measures. Build trust by showing consistency, fairness, and warmth. Children respond best to adults they feel safe with.
2. Stay Calm and Regulate Your Own Emotions
🧘♂️ McCrory highlights how children's emotional regulation develops through co-regulation. If they are dysregulated, model calmness rather than escalating situations. Use soft tone, steady body language, and controlled breathing.
3. Use Consistent Routines and Clear Expectations
📅 Structure helps children feel safe. Dix recommends using predictable routines to prevent anxiety and negative behavior. Set clear expectations and stick to them.
4. Offer Unconditional Positive Regard
❤️ Avoid labeling children as “bad.” Dix stresses separating the behavior from the child—e.g., “That choice wasn’t the best” instead of “You’re naughty.”
5. Use Non-Verbal Cues and Gentle Correction
👀 Instead of calling out negative behavior, try "the look", a pause, or proximity to signal expectations. Dix suggests quiet, low-key interventions instead of public reprimands.
6. Teach Self-Regulation Through Connection
🧠 McCrory explains how children's brains learn emotional regulation through attachment and co-regulation. Teach them to identify feelings and use strategies like deep breathing or taking a break.
7. Give Specific Praise for Positive Behaviour
👏 Instead of generic praise like “Good job,” Dix suggests specific feedback: “I loved how you waited patiently before speaking.” This reinforces positive behavior.
8. See Beyond the Behaviour: Look for Triggers
🔍 McCrory highlights how early experiences shape responses to stress. If a child is struggling, ask:
What’s behind this behaviour?
What need is not being met?
9. Use "When…Then" Language for Boundaries
🗣️ Dix recommends using "When…Then" statements instead of threats. E.g., “When you finish tidying up, then we can go outside.” It’s clear and avoids power struggles.
10. Repair and Reconnect After Conflict
💬 If there's been tension, reconnect afterward to reinforce the relationship. Dix advises a simple, neutral “I noticed earlier you were upset. Are you okay?” to show care without judgment.
By using these strategies, teachers and parents can help children feel safe, valued, and better equipped to regulate their emotions and behaviour. 😊
Credits:
Created with images by Drobot Dean - "Photo of caucasian furious girl grabbing her head while doing homework" • producer - "angry screaming little child boy mad frustrated and furious. Human emotions and facial expression"