Het jaar 2024 werd opnieuw gekenmerkt door de overbezetting van het opvangnetwerk in België, ondanks een recordcapaciteit van meer dan 36.000 plaatsen.
De stijging van het aantal verzoeken om bescherming in België (39.615 verzoeken in 2024, +12% ten opzichte van 2023), gecombineerd met de achterstand in de verwerking van de asieldossiers, heeft het netwerk van Fedasil verder onder druk gezet.
Hieronder vindt u een balans met daarin de belangrijkste momenten van het jaar 2024 en enkele infografieken.
OPVALLENDE GEBEURTENISSEN IN 2024
Januari
De totale opvangcapaciteit van het netwerk van Fedasil bedraagt bijna 36.000 plaatsen, dat zijn er meer dan het record van 35.700 plaatsen tijdens de asielcrisis in 2015-2016. Een deel van deze capaciteit is echter tijdelijk en Fedasil blijft zoeken naar andere sites om zo veel mogelijk personen te kunnen opvangen.
Staatssecretaris Nicole de Moor stelt haar project 'Migratiewetboek' voor, in aanwezigheid van de verantwoordelijken van de asielinstanties. Dit document wil alle wettelijke aspecten rond migratie bundelen, waaronder de opvangwet, en een solide basis vormen voor de volgende federale regering.
Fedasil opent een nieuw opvangcentrum in Gent, op de site van een voormalig rusthuis. Het centrum kan 135 personen opvangen.
Februari
De tijdelijke centra van Fedasil in Bredene en Theux, gelegen in vakantieverblijven, sluiten hun deuren op het einde van de winter. Deze opvang maakte het, weliswaar tijdelijk, mogelijk om alle gezinnen tijdens de winterperiode een opvangplaats te bieden. De twee centra zullen opnieuw opengaan voor de winter 2024-2025.
Gelet op de overbezetting van de centra, doet Fedasil een beroep op de opvang in Brusselse hotels als tijdelijke noodoplossing voor gezinnen die asiel hebben aangevraagd en voor wie er geen plaats is in het reguliere opvangnetwerk.
Fedasil lanceert een twaalftal pilootprojecten in de opvangcentra voor de doelgroep 'jongvolwassenen' (18-21 jaar), bijvoorbeeld om personen te begeleiden met potentieel problematisch gedrag. Het opvangnetwerk telt ongeveer 4.500 bewoners tussen 18 en 21 jaar - een groep die een specifieke begeleiding verdient.
Maart
Fedasil krijgt bezoek van Nina Gregori, Uitvoerend directeur van het Asielagentschap van de Europese Unie (EUAA). Ze bezocht het aanmeldcentrum in het Klein Kasteeltje in Brussel. Het was de gelegenheid om de vruchtbare samenwerking te bespreken: sinds 2022 krijgt Fedasil tijdelijke ondersteuning van EUAA onder de vorm van een operationeel plan om de capaciteit en de kwaliteit van de opvang te verhogen (met experts, tolken, containers).
In het kader van het Belgisch voorzitterschap van de Europese Raad organiseert Fedasil in Antwerpen een conferentie over terugkeer en re-integratie.
Fedasil lanceert een nieuwe interne campagne om te investeren in het welzijn van het personeel, meer bepaald door een netwerk op te richten van collega-ambassadeurs in de centra. De werkomgeving, met de overbezette opvangcentra, heeft een grote impact op het welzijn van het personeel.
In het kader van zijn opdracht om bewoners te begeleiden naar de arbeidsmarkt, brengt Fedasil zijn partners die expert zijn op het vlak van activering samen voor een overleg in Brussel.
April
Het Infopunt van Fedasil in Brussel ontvangt in april een recordaantal bezoekers: 1.250 verzoekers om internationale bescherming komen informatie vragen, voornamelijk over de zoektocht naar een woning of over medische verzorging.
Mei
Er komen minder niet-begeleide minderjarigen (NBMV) naar ons land. Omdat er een tekort is aan plaatsen voor volwassenen en gezinnen beslist Fedasil om NBMV-plaatsen om te vormen tot generieke plaatsen.
Fedasil organiseert een tweede conferentie in het kader van het Belgische voorzitterschap van de Europese Raad, deze keer over samenwerking op het vlak van opvang, informatie en pre-integratie van verzoekers om internationale bescherming.
Het eerstelijns opvangcentrum van Fedasil voor NBMV in Neder-Over-Heembeek (Brussel) viert zijn 20ste verjaardag.
Juni
Het aantal alleenstaande mannen op de wachtlijst voor een plaats in het opvangnetwerk van Fedasil stijgt en loopt op tot meer dan 4.000. Velen krijgen tijdelijk onderdak in de daklozencentra in Brussel. Na de zomer daalt dit aantal tot 3.000 op het einde van het jaar.
Juli
Een nieuwe DG voor Fedasil: Pieter Spinnewijn wordt door de ministerraad aangesteld als directeur-generaal. Het gaat om een hernieuwbaar mandaat van 6 jaar dat start op 1 juli 2024. Fanny François, sinds 2022 DG ad interim, wordt weer voltijds directrice Strategie en Organisatie bij Fedasil.
De wet voorziet een nieuw bijdragesysteem aan de opvangkosten voor de volwassen bewoners in de centra en de LOI die beroepsinkomsten genieten. Fedasil zal elke 3 maanden de inkomsten van de bewoners controleren door de gegevens te kruisen met de Kruispuntbank van de sociale zekerheid.
De vertrekken uit de opvangcentra gaan in stijgende lijn (ongeveer 3.000 alleen al in juli) dankzij de verschillende maatregelen die werden genomen om de uitstroom van bewoners aan te moedigen, meer bepaald met maaltijdcheques.
Het Refugee Medical Point van het Croix-Rouge verhuist naar de site van het voormalig Bordetinstituut in Brussel, naast het Infopunt van Fedasil. Deze antenne, gefinancierd door Fedasil, moet de toegang tot gezondheidszorg verbeteren voor personen die geen opvang kregen.
Fedasil start de testfase van het project ‘administratieve en financiële vereenvoudiging van de medische begeleiding van verzoekers om internationale bescherming'. Dit project, een samenwerking met de HZIV (Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering), zal operationeel zijn in 2025.
Fedasil neemt deel aan de door B-FAST gecoördineerde operatie om 16 Palestijnen uit Gaza naar België te evacueren, waaronder 4 zieke kinderen. Deze kinderen hebben bijzondere medische noden en worden in ons land opgenomen in het ziekenhuis.
De vrijwillige terugkeer vanuit België gaat in stijgende lijn.In juli heeft Fedasil samen met zijn partners een record van 382 migranten begeleid naar hun herkomstland, vaak met extra steun voor de re-integratie ter plaatse.
Augustus
Het opvangcentrum van Fedasil in Sugny (Vresse-sur-Semois) viert zijn 25ste verjaardag.
September
Het aantal individuele woningen dat de OCMW's ter beschikking stellen (de lokale opvanginitiatieven of LOI's) daalt elk jaar . Begin september vertegenwoordigden ze minder dan 3.500 plaatsen - hetzij 12% van de capaciteit van het netwerk. Begin 2022 telden we nog 5.500 plaatsen in LOI's.
Oktober
Het registratiecentrum van de Dienst Vreemdelingenzaken verhuist. De verzoekers om internationale bescherming moeten voortaan hun verzoek registreren in de Belliardstraat in Brussel en niet meer in de Pachecolaan.
In oktober bedroeg de instroom in het opvangnetwerk van Fedasil meer dan 3.000 personen, het hoogste niveau van het jaar. Het saldo tussen de instroom in het netwerk (IN) en de uitstroom (OUT) is nog nooit zo hoog geweest: op een maand tijd, telt het netwerk meer dan 426 extra bewoners, terwijl door plaatsgebrek 1.200 verzoekers zich moesten inschrijven op de wachtlijst.
November
Het netwerk van Fedasil en de partners overschrijdt de kaap van 36.000 plaatsen. Net zoals de vorige jaren openen er tijdelijke sites in de winterperiode.
Het opvangcentrum van Fedasil in Pondrôme (Beauraing) viert zijn 20ste verjaardag.
December
Op 5 december, Internationale Dag van de Vrijwilliger, zet Fedasil zijn vrijwilligers in de bloemetjes voor hun uitzonderlijk engagement voor de bewoners van de opvangcentra. Fedasil kan rekenen op de inzet van bijna 700 vrijwilligers. Hoewel dit aantal tijdens de coronacrisis daalde, gaat het sinds 2023 gelukkig weer in de stijgende lijn.