Het leertraject
Dit leertraject gaat over de rol die begeleiders spelen bij keuzes die van invloed zijn op het leven van de cliënt. In dit leertraject leren begeleiders aan de hand van reflectie even stil te staan bij wat in een situatie het goede (beste) is om te doen. Deze kennis wordt aangeboden op twee manieren: als een experience of in los te doorlopen bouwstenen. Beide opties bevatten dezelfde inhoud.
In de experience gaat de deelnemer op reis door het landschap van ethisch handelen. De reis baseert zich op de kernwaarden uit het waardenkompas ontwikkeld door de beroepsvereniging van professionals in socaal werk en de HAN. Tijdens de reis komt de deelnemer verschillende praktische opdrachten tegen die hem handvatten geven om met ethisch handelen in de praktijk aan de slag te gaan.
Doel
Met de experience leert de deelnemer de eigen waarden en normen te onderzoeken en daarop uit te wisselen met anderen en ethische dilemma's herkennen en zich verplaatsen in het perspectief van anderen (naasten, collega’s van andere disciplines en de cliënt zelf). Andere belangrijke aspecten zijn taal leren geven aan het ethische aspect van de zorg: dus benoemen wat van belang is (waarden), wat er op het spel staat en leren omgaan met het feit dat er niet altijd een oplossing is en een keuze ook schade met zich mee kan brengen.
“Ik vind de experience mooi vormgegeven en er zitten ontzettend veel leuke werkvormen in.” – Cosis
Een overzicht van de bouwstenen
Dit leertraject bestaat uit een experience maar dezelfde content is dus ook te volgen in losse bouwstenen. Organisaties kunnen zelf kiezen welke variant ze beschikbaar stellen voor begeleiders. Wat betreft inhoud maakt de keuze niet uit.
De opbouw is in beide gevallen als volgt:
Introductie Ethisch handelen
De zes waarden:
- Menselijke waardigheid en betrokkenheid
- Zorgzaamheid van en voor relaties
- Meetellen en meedoen
- Professionele moed
- Betrouwbaarheid en integriteit
- Samen zoeken naar de invulling van een betekenisvol leven
Drie casussen:
- De tafelindeling
- De emotie eter
- Rapporteren
De introductie
Deze bouwsteen introduceert ethisch handelen aan de hand van een animatie en licht de reis door het landschap van ethisch handelen toe. Daarnaast maakt de deelnemer kennis met het waardenkompas en kan hij zijn persoonlijke waarden testen. Ook bevat de introductie drie korte praktijkverhalen van ‘collega’s’.
De zes waarden
De zes waarden uit het waardenkompas zijn ingezet als zes hoofdstukken in de experience (ook als zes losse bouwstenen). Ieder hoofdstuk bevat een introductie van de waarde, één hoofdopdracht die je in de experience verplicht moet afronden en twee bonusopdrachten voor de enthousiaste deelnemer. Iedere (bonus)opdracht is anders. Dit kan dus een casus, een vraag, een video, een oefening of een audiofragment zijn. De doorlooptijd varieert tussen de 2 tot 15 minuten per (bonus)opdracht.
Casussen
Als een deelnemer in de experience alle verplichte opdrachten gedaan heeft kan hij de experience afronden door minimaal 1 van de 3 casussen te doorlopen (ook te volgen als drie losse bouwstenen). In iedere casus staat een ander thema centraal maar ze gaan allemaal over hoe de begeleider ethisch verantwoorde keuzes maakt en daarnaar handelt. In iedere casus komen de zes waarden samen. Zo kan een deelnemer steeds op een icoon klikken waarmee de link met een waarde gelegd wordt. Dit helpt de deelnemer verbanden te leggen tussen de ‘theorie’ en de praktijk.
"Met de drie eindcasussen wordt een mooie verbinding gemaakt tussen de verschillende elementen." - Cosis
Dit zijn de casussen:
1. De tafelindeling
De deelnemer maakt kennis met zes bewoners en twee begeleiders op een woongroep. De deelnemer achterhaalt wat het dilemma in de casus is en onderzoekt vervolgens welke waarden daaraan ten grondslag liggen en hij/zij daar het beste mee om kan gaan.
2. De emotie eter
De deelnemer maakt kennis met Sameh. Ook in deze casus onderzoekt de deelnemer van welk dilemma er sprake is en hoe een moreel beraad bij dit dilemma kan ondersteunen.
3. Rapporteren
Deze casus bevat video’s waarin de deelnemer kennismaakt met Ralph en zijn begeleider Leendert. Ook in deze casus onderzoekt de deelnemer wat het dilemma voor de verschillende betrokkenen in de casus precies is en hoe je daar het beste mee om kunt gaan.
Dankwoord
We hebben intensief samengewerkt met zeer betrokken redactieraadsleden van verschillende organisaties: Abrona, Prinsenstichting, Frion, Gemiva-SVG, Reinaerde, ROC mondriaan, Ipse de Bruggen, De Zijlen, Cosis, Alliade, HAN, LFB, Aveleijn en VGN.
Speciale dank aan het mediateam van Pluryn die hebben meegewerkt aan de productie van de video’s voor de casus rapporteren.
Dit leertraject is ontwikkeld door BLEND leren in opdracht van de VGN academie.