In actie!
Niet Iedereen is het overal mee eens. Je kunt dan in actie komen en zo proberen iets te veranderen. Dat doen kunstenaars ook. Zij kunnen werk maken waarbij zij zelf in actie zijn, maar zij kunnen met behulp van hun kunstwerken ook actievoeren. Zij zetten hun kunstwerken dan in met het doel iets te veranderen. Waren de één dat doet als in actie tegen misstanden In de maatschappij, voert de ander actie tegen misstanden / onrecht in de kunstwereld zelf. Ook zijn er steeds meer kunstenaars en vormgevers die in actie komen door oplossingen te bedenken voor problemen van deze tijd. In deze opdracht staan allerlei kunstwerken die beid het thema passen. De voorbeelden Laten zien hoe veelzijdig en ook hoe belangrijk de kunsten kunnen zijn. Neem alles goed door, zodat je goed voorbereid aan je kunstwerk begint.
De kunstenaar in actie
In de onrustige jaren ‘60 van de vorige eeuw verandert er veel, ook In de kunstwereld. Conceptuele kunst komt op en speelt al gauw een grote rol. Hierbij is het idee van de kunstenaar belangrijker dan de uitvoering van het kunstwerk. Ook ontstaan de eerste happenings: actie-werken waarbij vaak ook het publiek een actieve rol speelt. Happenings worden meestal buiten het museum gehouden en vooraf staat niet vast wat er zal gebeuren. Later ontstaat het begrip performance voor acties met een groot fysieke rol voor de kunstenaar. Soms werken er assistenten mee, wordt er muziek gemaakt of voor de rekwisieten gebruikt en meestal is er publiek aanwezig. Wanneer een performance of happening is afgelopen, zijn foto’s of video’s de enige tastbare herinnering, al kunnen deze niet de originele uitvoering vervangen, die is en blijft uniek.
In reactie op de maatschappij
Kunstenaars kunnen in hun werk reageren op de politieke situatie. Toen zo'n 200 jaar geleden een groep schipbreukelingen aan hun lot werd overgelaten en bijna Iedereen omkwam, steunde de Franse regering de verantwoordelijke kapitein. Dit gaf aanleiding voor de Franse schilder Géricault om tegen de regering te protesteren. Hij verbeeldde deze ramp in het inmiddels beroemde schilderij ‘Het vlot van de Medusa’. Het was ook in aanklacht tegen de politieke situatie waarin het volk aan zijn lot werd overgelaten, net zoals de schipbreukelingen. Het schilderij is een voorbeeld van kunst die bepaalde aspecten van de samenleving op een kritische manier verbeeld.
De kunstenaar in actie Living sculptures Gilbert en George
Het Engelse kunstenaarsduo Gilbert en George voert actie tegen het elitaire imago van de kunst. Het duo bedacht de kreet: art for all (kunst voor Iedereen). In 1969 voerde zij als living sculptures (levende beelden) een performance uit op de trappen van het Stedelijk Museum in Amsterdam. Uren bleven zij doodstil staan of zitten, met geschminkte gezichten, terwijl bezoekers langsliepen. Een volgende performance was singing sculptures. waarin zij als standbeelden op hun tafel stonden. Onder de tafel stond een cassetterecorder die telkens een populair liedje speelde. Als dat liedje het horen was, zong en danste het duo als levende sculpturen tot het liedje was afgelopen. In een performance uit 1975 voerde zij met hun gezicht en handen die rood waren geschminkt, robotachtige bewegingen uit in the red sculpture. Je zou eigenlijk alles wat het duo doet kunst kunnen noemen: hun performances, de vaak levensgrote werken waarin zij vrijwel altijd zichzelf verbeelden, maar ook hun leven zelf.
In (re)actie op de maatschappij Mirror Barricade - Bambi van Balen
De Nederlands Hongaarse kunstenaar Bambi van Balen leidt sinds 2012 de groep tools voor action. De groep houdt zich bezig met kunst en activisme. Terwijl van Balen in Duitsland werkte, ontstond in mei 2016 het project Mirror Barricade. Om te protesteren tegen een mars In de stad Dortmund. Deze mars was georganiseerd door een neofascistische partij, vanuit een groeiende angst voor vreemdelingen. Van Balen werkte voor dit project samen met leerlingen van 14 scholen, medewerkers van het theater en vrijwilligers uit de gemeente. In 4 weken tijd werden grote, vierkante, opblaasbare blokken gemaakt van een spiegelende stof. Hiermee kon vliegensvlug een 80m lange en 3m hoge barricade worden gebouwd. Het project hield de demonstranten letterlijk een spiegel voor. Er werd zelfs een choreografie ontwikkeld om het protest al dansend kracht bij te zetten. Mirror Barricade moest het publiek en de demonstranten Laten nadenken over de vraag of dit de maatschappij is waarin zij willen leven.
Women Words - Betty Tompkins
De Amerikaanse Betty Tompkins maakt al sinds het begin van deze eeuw kunst over vrouwen. In 2002 vroeg ze al haar contacten om haar een beschrijving van de vrouw te sturen. Ze ontving meer dan 1500 reacties, van heel mild tot zeer seksistisch. Deze reacties bracht ze in beeld in een serie van 1000 werken. In 2012 stelde ze dezelfde vraag opnieuw, al mocht men toen anoniem reageren. Dit leidde weer tot veel reacties, soms heel grof. Om haar kunstwerken te maken, scheurde ze afbeeldingen van bekende kunstwerken met vrouwen uit boeken en tijdschriften. De vrouwen waren allemaal op een stereotype manier verbeeld: als moeder, als eva, als lustobject. Met roze verf schilderen ze (delen van) de reacties over de vrouwen heen, als een soort sluier. Ze hoopt dat iedereen die haar werk ziet, nadenkt over hoe er over vrouwen gedacht wordt, ook online.
In actie voor een oplossing
Er zijn kunstenaars en ontwerpers die zich bezighouden met het zoeken naar een oplossing voor problemen van deze tijd, zoals het tekort aan sommige grondstoffen. Ze kijken of er meer mogelijk is met bestaande materialen of zoeken naar nieuwe grondstoffen. Ook denken ze na over alternatieven voor plastic om milieuproblemen tegen te gaan of ze zoeken naar manieren om de ‘fast fashion’ te verduurzamen. Kunstenaars en ontwerpers denken creatief en zijn vindingrijk, waardoor ze soms eenvoudige oplossingen bedenken die nog niemand anders had verzonnen.
In actie binnen de kunst
Sommige kunstenaars laten met hun werk de beschouwer nadenken over vragen zoals: Wie bepaalt wat kunst is? Moet kunst altijd in een museum te zien zijn? Voor wie wordt kunst gemaakt? Er zijn ook kunstenaars die actievoeren omdat ze het niet eens zijn met bepaalde situatie In de kunstwereld, bijvoorbeeld met de ongelijke positie van vrouwelijke of zwarte kunstenaars. Met hun werk vragen ze aandacht voor deze ongelijkheid en roepen ze op zo op tot verandering.
OPDRACHT
Je maakt een kunstwerk gebaseerd op het thema In actie.
- Je werkt alleen.
- De discipline is zelfgekozen.
- Het kunstwerk verbeeld In actie.
ONDERZOEKSFASE
Bekijk de resultaten van je oriëntatiefase. Heb je genoeg inspiratie opgedaan voor een idee? Als dat niet zo is ga dan op zoek naar meer inspiratie. Welke afbeeldingen, filmpjes en/of geluiden geven jou ideeën om iets te maken? Plaats de resultaten op jouw Sparkpagina.
- Omschrijf je idee. Met woorden, maar maak ook ontwerpschetsen. Plaats ook dit op je Sparkpagina.
- Start met experimenteren. Probeer te experimenteren op de voorstelling en op materialen en technieken.
- Weet je nu precies wát je wil maken, hóe je dat moet maken en hóe het er uit moet zien? Bespreek dan samen met je docent of je door kan naar de uitvoerende fase.
UITVOERENDE FASE
Als je de voorgaande fases goed hebt uitgevoerd dan weet je nu precies hoe je je eindproduct kan uitvoeren.
Plaats het eindresultaat op je Sparkpagina.
EVALUEREN EN REFLECTEREN
Beantwoord de onderstaande vragen en plaats ze op je website.
Evaluatievragen:
- Wat ging goed? En waarom?
- Wat ging minder goed? En waarom?
- Wat zou je de volgende keer anders doen? En waarom?
- Welk punt geef je jezelf (en je teamgenoten)? En waarom?
Reflectie vragen:
- Wat heb je geleerd?
- Wat vond je makkelijk?
- Wat vond je moeilijk?
- Wat wil je nog verbeteren?
- Wat was jouw rol bij het samenwerken?
Volg de stappen van het ontwerpproces. Dit proces staat op www.vormenmedia.com.